Bhagwat Geeta

अध्याय १५ - पुरुषोत्तम योग

श्लोक १: श्रीभगवानुवाच ऊर्ध्वमूलमधःशाखमश्वत्थं प्राहुरव्ययम् । छन्दांसि यस्य पर्णानि यस्तं वेद स वेदवित् ।।१।।।

Update Required To play the media you will need to either update your browser to a recent version or update your Flash plugin.

श्लोक २: अधश्चोर्ध्वं प्रसृतास्तस्य शाखा गुणप्रवृद्धा विषयप्रवालाः । अधश्च मूलान्यनुसन्ततानि कर्मानुबन्धीनि मनुष्यलोके ।।२।।

Update Required To play the media you will need to either update your browser to a recent version or update your Flash plugin.

श्लोक ३: न रूपमस्येह तथोपलभ्यते नान्तो न चादिर्न च सम्प्रतिष्ठा अश्वत्थमेनं सुविरूढमूलमसङ्गशस्त्रेण दृढेन छित्त्वा ।।३।।

Update Required To play the media you will need to either update your browser to a recent version or update your Flash plugin.

श्लोक ४: ततः पदं तत्परिमार्गितव्यं यस्मिन्गता न निवर्तन्ति भूयः । तमेव चाद्यं पुरुषं प्रपद्ये यतः प्रवृत्तिः प्रसृता पुराणी ।।४।।

Update Required To play the media you will need to either update your browser to a recent version or update your Flash plugin.

श्लोक ५: निर्मानमोहा जितसङ्गदोषा अध्यात्मनित्याविनिवृत्तकामाः। द्वन्द्वैर्विमुक्ताःसुखदुःखसञ्ज्ञैर्गच्छन्त्यमूढाःपदमव्ययंतत् ।।५।

Update Required To play the media you will need to either update your browser to a recent version or update your Flash plugin.

श्लोक ६: न तद्भासयते सूर्यो न शशाङ्को न पावकः । यद्‌गत्वा न निवर्तन्ते तद्धाम परमं मम ।।६।।

Update Required To play the media you will need to either update your browser to a recent version or update your Flash plugin.

श्लोक ७: ममैवांशो जीवलोके जीवभूतः सनातनः। मनःषष्ठानीन्द्रियाणि प्रकृतिस्थानि कर्षति ।।७।।

Update Required To play the media you will need to either update your browser to a recent version or update your Flash plugin.

श्लोक ८: शरीरं यदवाप्नोति यच्चाप्युत्क्रामतीश्वरः । गृहीत्वैतानि संयाति वायुर्गन्धानिवाशयात् ।।८।।

Update Required To play the media you will need to either update your browser to a recent version or update your Flash plugin.

श्लोक ९: श्रोत्रं चक्षुः स्पर्शनं च रसनं घ्राणमेव च । अधिष्ठाय मनश्चायं विषयानुपसेवते ।।९।।

Update Required To play the media you will need to either update your browser to a recent version or update your Flash plugin.

श्लोक १०: उत्क्रामन्तं स्थितं वापि भुञ्जानं वा गुणान्वितम् । विमूढा नानुपश्यन्ति पश्यन्ति ज्ञानचक्षुषः ।।१०।।

Update Required To play the media you will need to either update your browser to a recent version or update your Flash plugin.

श्लोक ११: यतन्तो योगिनश्चैनं पश्यन्त्यात्मन्यवस्थितम् । यतन्तोऽप्यकृतात्मानो नैनं पश्यन्त्यचेतसः ।।११।।

Update Required To play the media you will need to either update your browser to a recent version or update your Flash plugin.

श्लोक १२: यदादित्यगतं तेजो जगद्भासयतेऽखिलम् । यच्चन्द्रमसि यच्चाग्नौ तत्तेजो विद्धि मामकम् ।।१२।।

Update Required To play the media you will need to either update your browser to a recent version or update your Flash plugin.

श्लोक १३: गामाविश्य च भूतानि धारयाम्यहमोजसा । पुष्णामि चौषधीः सर्वाः सोमो भूत्वा रसात्मकः ।।१३।।

Update Required To play the media you will need to either update your browser to a recent version or update your Flash plugin.

श्लोक १४: अहं वैश्वानरो भूत्वा प्राणिनां देहमाश्रितः । प्राणापानसमायुक्तः पचाम्यन्नं चतुर्विधम् ।।१४।।

Update Required To play the media you will need to either update your browser to a recent version or update your Flash plugin.

श्लोक १५: सर्वस्य चाहं हृदि सन्निविष्टो मत्तः स्मृतिर्ज्ञानमपोहनं च । वेदैश्च सर्वैरहमेव वेद्योवेदान्तकृद्वेदविदेव चाहम्।।१५।।

Update Required To play the media you will need to either update your browser to a recent version or update your Flash plugin.

अध्याय १५ - पुरुषोत्तम योग

Update Required To play the media you will need to either update your browser to a recent version or update your Flash plugin.

अध्याय १५ - पुरुषोत्तम योग

श्लोक ६: न तद्भासयते सूर्यो न शशाङ्को न पावकः । यद्‌गत्वा न निवर्तन्ते तद्धाम परमं मम ।।६।।

श्लोक ७: ममैवांशो जीवलोके जीवभूतः सनातनः। मनःषष्ठानीन्द्रियाणि प्रकृतिस्थानि कर्षति ।।७।।

श्लोक ८: शरीरं यदवाप्नोति यच्चाप्युत्क्रामतीश्वरः । गृहीत्वैतानि संयाति वायुर्गन्धानिवाशयात् ।।८।।

श्लोक ९: श्रोत्रं चक्षुः स्पर्शनं च रसनं घ्राणमेव च । अधिष्ठाय मनश्चायं विषयानुपसेवते ।।९।।

श्लोक १०: उत्क्रामन्तं स्थितं वापि भुञ्जानं वा गुणान्वितम् । विमूढा नानुपश्यन्ति पश्यन्ति ज्ञानचक्षुषः ।।१०।।

श्लोक ११: यतन्तो योगिनश्चैनं पश्यन्त्यात्मन्यवस्थितम् । यतन्तोऽप्यकृतात्मानो नैनं पश्यन्त्यचेतसः ।।११।।

श्लोक १२: यदादित्यगतं तेजो जगद्भासयतेऽखिलम् । यच्चन्द्रमसि यच्चाग्नौ तत्तेजो विद्धि मामकम् ।।१२।।

श्लोक १३: गामाविश्य च भूतानि धारयाम्यहमोजसा । पुष्णामि चौषधीः सर्वाः सोमो भूत्वा रसात्मकः ।।१३।।

श्लोक १४: अहं वैश्वानरो भूत्वा प्राणिनां देहमाश्रितः । प्राणापानसमायुक्तः पचाम्यन्नं चतुर्विधम् ।।१४।।

श्लोक १६: द्वाविमौ पुरुषौ लोके क्षरश्चाक्षर एव च । क्षरः सर्वाणि भूतानि कूटस्थोऽक्षर उच्यते ।।१६।।

श्लोक १७: उत्तमः पुरुषस्त्वन्यः परमात्मेत्युदाहृतः । यो लोकत्रयमाविश्य बिभर्त्यव्यय ईश्वरः ।।१७।।

श्लोक १८: यस्मात्क्षरमतीतोऽहमक्षरादपि चोत्तमः । अतोऽस्मि लोके वेदे च प्रथितः पुरुषोत्तमः ।।१८।।

श्लोक १९: यो मामेवमसम्मूढो जानाति पुरुषोत्तमम् । स सर्वविद्भजति मां सर्वभावेन भारत ।।१९।।

श्लोक २०: इति गुह्यतमं शास्त्रमिदमुक्तं मयानघ । एतद्‌बुद्ध्वा बुद्धिमान्स्यात्कृतकृत्यश्च भारत ।।२०।।

अध्याय १५ - पुरुषोत्तम योग